ĐỌC VUI VÀ SUY NGHĨ

Cổ vũ lòng yêu thích các trò chơi hữu ích cho sự luyện tập trí óc trong cộng đồng người Việt

CP024 – Một triệu triệu hay một tỉ tỉ ?

Ở nước Úc nầy, phần lớn chúng ta thường không có dịp phải đếm đến những số lớn hơn một triệu về tiền bạc, trừ trường hợp khi về Việt Nam. Số một triệu viết là 1 theo sau bởi 6 số 0, hay 1,000,000, hay 10 luỹ thừa 6, ký hiệu là 106, tiếng Anh là “Million”.

Nhưng ở Việt Nam thì phần lớn dân chúng cũng không có dịp tiếp xúc đến số tỉ hay 1,000 triệu, tức là 1 theo sau bởi 9 số 0, hay 1,000,000,000, hay 10 luỹ thừ 9, ký hiệu 109, tiếng Anh l à “Billion”. Về tiền bạc ở VN, những số nầy thường được theo sau bởi chữ tắt VNĐ. Mấy tháng nay, thế giới tài chánh lại xôn xao với những con số lớn như “Quỹ tiền tệ quốc tế và các các nước sử dụng đồng Euro đã đồng ý giúp Hy Lạp 110 tỉ euros (tương đương với $US 147 tỉ).”

 Nói về tiền bạc, còn số nào lớn hơn số tỉ không? Dạ, thưa có. Trong ngân sách cho năm tài chánh 2011 của nước Mỹ, bạn có thể thấy rất nhiều chữ “Trillion” như: khi Tổng thống Obama mới lên nhậm chức, nước Mỹ đã mang nợ đến $7.5 trillion, sau đó, do suy thoái kinh tế, nợ thêm $3 trillion và do biện pháp kích cẩu kinh tế, nợ thêm $1 trillion nữa, tổng cộng là nợ $12 trillion!!.

Vậy, Trillion là gì? Theo nước Anh xưa, Trillion là một tỉ tỉ, tức là 1 theo sau bởi 18 số 0, hay 1,000,000,000,000,000,000, hay 10 luỹ thừa 18, ký hiệu 1018.

Nhưng theo Mỹ và Pháp, trong đó có Úc, thì Trillion không lớn đến như vậy, Trillion là một triệu triệu, tức là 1 theo sau bởi 12 số 0, hay 1,000,000,000,000, hay 10 luỹ thừa 12, ký hiệu 1012. Như vậy, theo Mỹ và Pháp, thì Trillion là một triệu triệu hay 1,000 tỉ. Tác giả không biết Việt ngữ có danh từ nào dịch được chữ Trillion hay không?

 

 Các ký hiệu khoa học có thể dùng để viết những số lớn. Nhưng có những số rất lớn không thể nào diễn tả được bằng những ký hiệu khoa học. Toán học đã phát minh ra một phương pháp mới để giải quyết những trường hợp đó bằng cách dùng luỹ thừa bậc tháp, như các thí dụ dưới đây:

 

 Trò chơi Số Lớn Nhất

 Trong một buổi họp mặt với một số học sinh, thầy giáo bày ra trò chơi “Số Lớn Nhất”. Thầy đưa cho mỗi học sinh một mảnh giấy nhỏ rồi giải thích:

 “Mỗi em có 10 phút để suy nghĩ và viết lên mảnh giấy một số nguyên, dương, bằng ký hiệu toán học hay giải thích bằng chữ. Em nào cho biết được số lớn nhất thì thắng cuộc và sẽ được thầy thưởng cho một quyển sách”.

 Thầy còn nói thêm về những điều kiện phải có của trò chơi như sau:

  • Không kể số vô cực.
  • Lời giải, nếu viết bằng ký hiệu toán học, thì không được có quá 6 con số; còn nếu giải thích bằng chữ, thì không có giới hạn về số chữ.
  • Lời giải không được hàm ý là có các phép toán cộng, trừ, nhân, chia (+  –  x  ÷ ).
  • Lời giải bằng chữ chỉ được chấp nhận khi người đọc có thể hiểu được rằng lời giải  muốn chỉ đến số cụ thể nào đó (số nầy có thể có nhiều hơn 6 con số).

 Sau đây là lời giải của học sinh và lời phê bình của thầy giáo:

 

Thuận Hoà  (2010)

Leave a comment