CP068 – Đo đường kính mặt trăng và mặt trời
Mặt trăng và mặt trời cách xa Địa Cầu 385,000 km và 150,000,000 km. Làm sao đo được đường kính của hành tinh và ngôi sao đó? Điều đó có thể thực hiện dễ dàng bằng cách áp dụng tính chất của hình đồng dạng trong toán học. Hai hình đồng dạng khi có hình dáng hoàn toàn giống nhau nhưng kích thước không bắt buộc như nhau. Khi hai hình đồng dạng thì kích thước của những phần tử đồng dạng trong hai hình đó có tỉ lệ như nhau. Một điều kiện để 2 tam giác ABC và A’B’C’ đồng dạng là khi chúng có những cạnh song song từng đôi:
Đường kính của mặt trăng có thể đo dễ dàng hơn vào ngày rằm Âm lịch, tức là lúc mặt trăng thật tròn. Cách đo như sau:
a) Bạn dùng blu-tac để gắn thẳng đứng một đồng xu tròn trên một trụ hay hàng rào, lựa chọn nơi nào mà bạn có thể thấy được mặt trăng và đồng xu rõ ràng.
b) Bạn nhắm mặt trăng qua trung gian của đồng xu, di chuyển thế nào để đồng xu che lấy vừa vặn mặt trăng.
c) Bạn nhờ một người nào đó đo giùm khoảng cách D từ chỗ bạn đứng đến vị trí của đồng xu, tính theo millimet.
d) Bạn cũng đã biết đườnh kính của đồng xu là W millimet.
e) Đường kính của mặt trăng tính bởi công thức:
Đo đường kính của mặt trời thì phiền phức hơn vì bạn không thể nhìn thẳng mặt trời bằng mắt trần, thay vào đó, bạn dùng ảnh của mặt trời. Cách đo như sau:
a) Bạn dùng kim để xuyên một lổ trên một tờ giấy.
b) Bạn để một tờ giấy khác trên mặt đất trong vùng có ánh nắng mặt trời.
c) Bạn cầm và di chuyển tờ giấy có xuyên lổ sao cho bóng của nó rọi trên tờ giấy dưới đất và khoảng cách giữa 2 tờ giấy khoảng 1 met.
d) Xuyên qua lổ hỏng trên tờ giấy bạn cầm, mặt trời rọi một vòng sáng trên tờ giấy dưới đất.
e) Bạn nhờ một người nào đó đo giùm khoảng cách D từ lổ hỏng đến vòng sáng dưới đất, tính theo millimet, và đường kính W của vòng sáng dưới đất, tình theo millimet.
f) Đường kính của mặt trời tính bởi công thức:
Thuận Hoà




Leave a comment